Ukkies

Kinderen groeien op met beeldschermen. Ze kijken op jonge leeftijd al naar filmpjes (bijvoorbeeld filmpjes waarin een prentenboek wordt voorgelezen) en spelen spelletjes op een tablet of telefoon. Daar steken ze veel van op. Door samen van media te genieten kunnen kinderen volop de kansen van media benutten en blijven de risico’s beperkt. Op Mediaukkiedagen.nl vind je meer informatie hierover. In het document 7 opvoedvragen bijvoorbeeld lees je de antwoorden op vragen als: 'Hoelang mag mijn kind achter een beeldscherm zitten?' en 'Hoe zorg ik dat mijn kind veilig is op internet?'

Zo wordt ook benadrukt dat het belangrijk én leuk is om samen dingen te doen. Door met je kind mee op ontdekkingsreis te gaan in de digitale wereld, zie je eerder wat je kind leuk en interessant vindt en wordt het makkelijker om gevaarlijke situaties te signaleren.

Mediawijsheid na de peuterleeftijd

Veilig je weg leren vinden in de digitale wereld stopt niet wanneer een kind de peuterleeftijd ontgroeid is. Naarmate ze ouder worden, zullen ze steeds meer zelfstandig het internet op gaan en dat brengt de nodige risico's met zich mee.

Naast het aanleren van praktische vaardigheden, zoals het aansluiten van apparaten en het gebruik van software, is het ook van belang dat kinderen zich bewust worden van de donkere kant van de digtaliserende samenleving. Neem bijvoorbeeld de steeds vaker opduikende deep fakes. Dat zijn video's, vaak van bekende personen, die bewerkte beelden bevatten. Hierdoor lijkt het alsof deze personen bepaalde, vaak controversiële of schadelijke, uitspraken doen. Op deze manier proberen kwaadwillenden te beïnvloeden wat er speelt in de samenleving, of bepaalde personen schade toe te brengen.  

Het is belangrijk dat kinderen kritisch leren kijken naar wat ze online tegenkomen en zich ervan bewust zijn dat niet alles wat ze zien, klopt. Dit geldt ook voor fake news, waarbij gemanipuleerde, verdraaide, onvolledige of soms compleet verzonnen informatie verspreid wordt. Wanneer dit door veel mensen opgepikt wordt, kan dit grote maatschappelijke gevolgen hebben. Sites als Facebook en Twitter proberen dit steeds steviger aan te pakken, maar het is goed om kinderen zelf ook aan te leren om na te denken over wat ze lezen, zien en horen.

Een ander aandachtspunt is privacy en de vraag wat bedrijven als Google en Instagram allemaal over ons weten. Deze slaan bepaalde informatie over hun gebruikers op, maar vaak zijn kinderen zich niet goed bewust van welke gegevens ze precies prijsgeven.

Deskundigen benadrukken ook het belang van het stellen van de juiste vragen. Door het gesprek aan te gaan met je kind, krijg je meer inzicht in hun belevingswereld en kun je gevaren op tijd signaleren. Essentieel daarbij is de juiste benadering. Vraag bijvoorbeeld niet: "Wat ben je aan het doen?", maar: "Vertel eens over dat spel dat je aan het spelen bent". Daarmee laat je je kinderen zien dat je geïnteresseerd bent in waar ze mee bezig zijn en nodig je hen uit je deelgenoot te maken van hun belevingswereld.

Handige websites

MediaDiamant is een wegwijzer met tips om kinderen en jongeren mediawijs op te laten groeien. Onderdeel hiervan is het Mediagesprek. Je kiest de leeftijd van je kind en de taal en krijgt handige tips in de categorieën plezier, veilig, samen, inhoud en balans. 

Mediasmarties is een online gids vol recensies van kindermedia. 

Op Kennisnet.nl vind je meer informatie over aandacht voor mediawijsheid in het onderwijs, maar ook adviezen over hoe je als ouder je opgroeiende kind op een verantwoorde manier kunt laten omgaan met de moderne technologie.

Probiblio (de ondersteuningsorganisatie voor bibliotheken in Noord-Holland en Zuid-Holland) heeft handige checklists om apps, games en filmpjes te beoordelen voor kinderen in verschillende leeftijdsgroepen:
0-6 jaar
6-9 jaar
9-12 jaar